Kongre bünyesinde düzenlenen basın toplantısında konuşan Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği ve Kongre Lideri Prof. Dr. Ahmet Kürşat Bozkurt, Covid periyodunda yapılan dijital toplantının akabinde, eski günlerdeki üzere ağır iştirakli bilimsel bedeli yüksek toplantıları bir daha yapamayacaklarını düşündüklerini söyledi.
(Prof. Dr. Ahmet Kürşat Bozkurt)
Ancak beklediklerinin tam bilakis 17. Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Kongresi’ni Türkiye’nin en büyük iştirakli tıp kongresi olarak gerçekleştirdiklerini söz eden Bozkurt, “Bu kongrede genel olarak tıptaki bütün yenilikleri konuştuk. Kalpten başlayarak damar cerrahisine kadar pek çok yenilikleri tartıştık. Kongremizin en pahalı konuğu ABD’den gelen Prof. Dr. Muhammad M. Mohiuddın’di. Kendisi bize sunumlarla tecrübelerini aktardı” dedi.
Türkiye’de pek çok şeyin değiştiğini ve Türk tabiplerinin her şeyi yapabildiğini vurgulayan Bozkurt, “Son 10 yılda Türkiye’de geliştirilen teknolojiler nedeniyle çok yeterli durumdayız. Önümüzde çok yol var. Hala yurt dışından getirtmek zorunda olduğumuz eserler var. Buna rağmen daha çok çalışmak ve üretmek zorundayız” diye belirtti.
( Prof. Dr. Muhammad Mohiuddin)
KONGRENİN ONUR KONUĞU PROF. DR. MOHİUDDİN
Domuzdan beşere birinci kalp naklini yapan Maryland Üniversitesi Hastanesi’nden Prof. Dr. Muhammad Mohiuddin kongreye onur konuğu olarak katıldı. Klinik çalışmalara 2024 yılında yine başlamayı planladıklarını belirten Mohiuddin, “Bunların da belli fazları var, hepsi tamamlandıktan sonra ve gereğince inançlı olduğuna kanaat getirilirse rutin uygulamaya geçeceğimizi öngörüyoruz” dedi.
Dünyada bir birinci olarak domuzdan aldıkları kalbi beşere naklettiklerini söz eden Mohiuddin, bu kalbi beşere uygun hale getirmek için 10 domuz genini modifiye ettiklerini kaydetti.
Gen modifikasyonu yapılmasaydı kalbin birkaç dakika içinde insan bedeni tarafından reddedileceğini belirten Mohiuddin, “Sağ kalım sağlanamayacaktı. Ancak 50 gün kadar kalbin olağan işlevi sağlandı ve daha sonrasında hasta kaybedildi. Bu mevt kalpten ötürü değil hastayla ilgili öbür sebeplerden kaynaklandı” diye konuştu.
“RUTİN HALE GETİRMEK İSTİYORUZ”
Pek çok hasta ve hasta yakınının kendisine nakil yapılması için ulaştığını aktaran Mohiuddin, “Gerçekten son birkaç günlük ömürleri kalmış ve acil bekleme listesinde olan hastalar var. Lakin tüm dünyada olduğu üzere Amerika’da da bununla ilgili olarak kimi yönetmeliklere uymamız gerekiyor. Bu noktada 2 süreci takip ediyoruz. Şayet hastanın durumu çok acilse ve öbür bir mümkün yol yoksa bu durumda transplantasyon yani nakil mümkün.
İkinci bir durum da, biz onay mercilerine öncelikle gerekli müsaadesi almak için pek çok data sunmalıyız. Bunu da öncelikli olarak hayvan deneyleri ile gerçekleştireceğiz ve hayvan deneylerinden aldığımız bilgileri onaya sunacağız. Daha sonrasında kabul görürse klinik çalışmalarla devam edeceğiz. Evvel bir merkezle başlayıp çoklu merkezlerde beşerler üzerinde 1-5 hasta ortasında bu deneylerimizi, çalışmalarımızı gerçekleştirdikten sonra onayı alınca bunu rutin hale getirmeyi planlıyoruz” tabirlerine yer verdi.
“DİNİ AÇIDAN SORUN YOK”
Nakli dini açıdan kıymetlendiren Prof. Dr. Mohiuddin, “Ben de Müslümanım ve bu soruyla birinci kere karşılaşmıyorum. Tıpkı soru ailem, arkadaş etrafımdan de pek çok sefer yöneltildi. Bu mevzuyla ilgili olarak ulemalarla ve din adamlarıyla görüştüm. Onlardan da fikir aldım. Yalnızca Müslümanlar değil Musevilerde de domuz eti yemek haram ancak şu açıdan bakılıyor aslında bu olaya, Domuz etinin yenmesi haram fakat rastgele bir organının kullanılmasıyla ilgili bir sorun görülmüyor.
Mesela bununla ilgili olarak çeşitli dinlere mensup ulemaları biz bir ortaya getirip görüşlerini alıyoruz. Hristiyan başkanları, Yahudi önderleri ve Müslüman önderleri, din insanlarını bir ortaya toplayarak görüşlerini alıyoruz. Bu mevzuda hayat kurtarma daha ön planda. Şayet insanın hayatını kurtarmak için diğer bir aracımız yoksa kullanılabileceği istikametinde görüş ve kanaat bildirmekteler. Mesela biz şimdiye kadar insülin üzere, heparin üzere öteki araçları da medikal hususları de kullanmaktayız. Bunlarda bazen domuzdan elde edilmekte. Bundan ötürü nakil içinde bir sorun ihtiva edeceğini düşünmüyoruz” dedi.
(Prof. Dr. Mehmet Ali Özatik)
“10 AYDA YALNIZCA 222 KİŞİNİN ORGANI BAĞIŞLANDI”
2022 yılının birinci 10 ayında Türkiye’de bin 266 adet beyin vefatının tespit edildiğini aktaran Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ali Özatik, “Bunların ne yazık ki bin 44’ünün ailesi organ bağışında bulunamadı. Lakin 222’sinin organı bağışlandı. Tıbbi nedenlerle biz aslında yüzde 10 yahut 15’ini kullanabiliyoruz. Lakin 15-20 hastaya tahlil üretebilmişiz. Beyin vefatları kâfi sayıda organ bağışına dönüşmüyor. İleri evre kalp yetmezliği hasta sayısı ekim ayı prestiji ile bin 351, 15 merkezden Sıhhat Bakanlığı sistemine bildirilmiştir.
Bir yıl içerisinde tahlil üretmediğinizde hastaların yarısını, 2 yıl içerinde ise hepsini kaybedebiliriz. Ülkemizde çok ileri seviyede dünyayla rekabet edecek hastanelerimiz var. Hizmet veren doktorlarımız, takımlarımız var. Sıhhat Bakanlığı tarafından tek elden yürütülen son derece hakkaniyetli, adaletli, yalnızca tıbbi önceliği önceleyen bir sistemimiz var. Lakin bizim en büyük gereksinimimiz organ vericisidir. Bu süreçte 2022 yılının birinci aylarında ABD’de domuzdan beşere kalp nakli, kalp yetmezliği ile uğraşan doktorları biz kovid aşısının bulunması kadar heyecanlandırdı. Hastalarımızla sıkı temas kuruyoruz, o çaresizliği görüyoruz. Doktoruz, tahlil üretmek istiyoruz. Bu haberle çok heyecanlandık. Gelecekte biz bunu büyük bir umut olarak görüyoruz. Rutine girdiğinde birçok hastamıza şifa sağlayabileceğini düşünüyoruz” sözlerini kullandı.
“ORGAN BAĞIŞINDA TIPKI HASSASİYET YOK”
Prof. Dr. Özatik, kongrenin ana mevzularından birinin kalp nakli ve buna yönelik alternatifler olduğuna dikkati çekti. Covid periyodu her süreci etkilediği üzere hekimlerin hastalara sunduğu hizmeti de etkilediğini söz eden Özatik, “Kalp hastalıkları temel olarak acil ve önceliği olan hastalıklardır. Bir ekip rutin ameliyatlarımızı yürütebildik lakin bir hasta kümesi var ki onlar konusunda önemli bir halde çaresiz kaldık. Onlar kalp yetmezliği hastalarıdır. İleri evre kalp yetmezliği hastalarının en seçkin tedavi metodu kalp nakli ameliyatıdır.
Kalp nakli ameliyatlarında biz ne yazık ki beyin mevti gerçekleşmiş vericiye muhtaçlık duyuyoruz. Covid devrinde genel olarak verici konusunda kısıtlı sayıda verici ile bu ameliyatları gerçekleştiriyorduk. Yıllık 85-90 civarında hastamıza vericiden aldığımız kalpleri naklederek şifa verebiliyorduk. Kovid periyodunda bu sayı 15-20’ye kadar indi. Verici sayısında önemli azalma oldu. Türk toplumu yardım konusunda çok hassas. Olay organ bağışına geldiği vakit birebir hassasiyeti göremiyoruz” diye konuştu.
(Doç. Dr. Murat Sargın)
“TÜRKİYE’DE 8 BİREYDEN BİRİ DAMAR HASTASI”
Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Genel Sekreteri Doç. Dr. Murat Sargın da, aortun damar duvarında genişleme ve balonlaşma meydana gelmesi ile oluşan “Abdominal aort anevrizması“na dikkat çekerek, “Eğer bu balonlaşmada bir patlama yahut yırtık meydana gelirse, bu durum hayatınızı tehdit edebilen bir probleme yol açabilir. Patlamış bir aort damarı epeyce fazla ölçüde iç kanamaya sebep olmaktadır” dedi.
Aort anevrizmasının birden fazla hasta da belirti vermediğini söyleyen Doç. Dr. Sargın, “Olduğu vakitte ani bir bayılma ile ortaya çıkıyor. O vakit damar yırtılmış oluyor. Bu istemediğimiz bir şey. Bunu nasıl anlayacağız. Karın orta kısmında sırt ağrısı, karında ele gelen bir şişlik hissi, genişlik hissi. Ancak hastaların birden fazla bunu obeziteden ötürü anlayamayabiliyor” dedi.
Sargın, ileri derecede 700 bin varis hastası olduğuna da dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Bacak damarı pıhtı hastası var. Her yıl 50 bin yeni kişi bu hastalığa yakalanıyor. Her yıl diyalize girmesi için 25 bin bireye bistüri açılması gerekiyor. Bunların hepsini toplasanız Türkiye’de her 8 bireyden biri kalp dışında damar hastası. Şah damarı, aort damarı, periferik damar hastası. Toplarsanız 5,6 milyon kişi ediyor. Önemli bir sayı, her 8 bireyden biri aslında kalp damar kısmına gitmeli ve takipte olmalı” dedi.
(Prof. Dr. Ümit Kervan)
“TÜRKİYE BU YOLDA OLACAKTIR”
Kongre Düzenleme Konseyi Üyesi Prof. Dr. Ümit Kervan ise, bir öteki canlıdan diğer bir canlıya organ nakli yapılmasına xenotransplantasyon ismi verildiğini söyledi. Bu yılın başında ABD’de Mohiuddin tarafından dünyada birinci sefer domuzdan beşere kalp nakli (xenotransplantasyon) yapıldığını aktaran Kervan, “Yaklaşık 30 yıldır bu işle uğraşıyor. Daha evvel domuzdan şempanze ve babunlara yaptığı nakiller muvaffakiyetle sonuçlanınca ABD’de bu hususta domuzdan beşere nakil yapılabilmesi için müsaade almıştır. Başarılı nakil gerçekleştirdiler.
100’ün üzerinde çalışmaları var. Takımının dünyada en uzun bir canlıdan öteki bir canlıya yapılan kalp nakliyle yaşayan serisi var. Bu husustaki deneyimleri çok fazla. Dernek olarak bağlantıya geçtiğimizde Türkiye’ye gelmekten ve deneyimlerini aktarmaktan mutlu olacağını iletti. Her seferinde hoş ders anlattı. Kongre ortalarında deneyimlerini arkadaşlarımızla paylaştı. İleri yıllarda Türkiye’nin de bu yolda olacağına inanıyoruz” diye konuştu.