Fizyoterapist Berkay Eren, halk ortasında fil hastalığı olarak da bilinen lenfödemin şişlik, ağrı, gerginlik hissi ve sık enfeksiyon atakları üzere belirtilerle ortaya çıktığını ve hastanın ömür kalitesini olumsuz istikamette etkilediğini söyledi.
Fzt. Berkay Eren, ilerleyen devirlerde ise mantar üzere cilt bozukluklarına ve kol, bacak hareketlerinde kısıtlılıklara neden olduğuna dikkat çekerek fil hastalığı (lenfödem) ile ilgili ikazlarda bulundu.
KOL VE BACAKLAR ŞİŞİYORSA DİKAKT EDİLMELİ
Lenfödemin, lenfatik sistemin doğuştan yahut sonradan gelişen sebeplerle bozulması sonucu, proteinden varlıklı sıvının dokular ortası boşlukta birikimi olarak tanımlandığını söyleyen Fzt. Berkay Eren, “Lenfödemde kollar ve bacaklar en sık etkilenen bölgelerdir. Birebir vakitte yüz, gövde, karın yahut genital bölgede de şişmeler meydana gelebilir. Lenf sisteminin en kıymetli vazifesi; doku sıvısının ve içersinde bulunan su, protein, hücreler ve uzun zincirli yağ asitleri üzere unsurların toplardamar sistemine drenajını yapmak ve taşınmasını sağlamaktır. Lenf sistemi gereğince çalışamazsa, taşımakla sorumlu olduğu unsurları taşıyamaz ve bu unsurlar sirkülasyona katılamaz. Bu durum sonucunda, difüzyon müddeti artar ve hastada şişlik oluşarak lenfödem gelişir” dedi.
MEME KANSERİ SONRASI GELİŞEBİLİR
Lenfödemin, rastgele bir kanser tipinde, cerrahi yahut radyoterapi sonrası da gelişebildiğini lisana getiren Fzt. Berkay Eren, Bilhassa göğüs ve prostat kanserleri sonrası gelişme riskinin çok yüksek olduğunu söyledi. Fzt. Eren, “Cerrahinin tipine, çıkarılan lenf bezi sayısına ve radyoterapi uygulamalarına nazaran lenfödem gelişme riski hastadan hastaya nazaran değişmektedir. Lenfödem gelişme riski bulunan hastalarda kola darbe almak, sıyrık ve kesikler, böcek ısırıkları ve enfeksiyon üzere sebepler de lenfödem gelişmesine sebep olabilir” biçiminde konuştu.
CERRAHİ SÜRECİ SONRASI FİZİK TEDAVİ ÖNEMLİ
Lenfödem teşhisindeki en ayırıcı durumun hasta öyküsü olduğuna değinen Fzt. Eren, “Hastanın öyküsü alınırken öncelikle hastada göğüs cerrahisi, travma yahut enfeksiyon durumu olup olmadığı araştırılmalıdır. Ultrason ile görüntüleme, lenfödem için kıymetli bir tanılama metodudur. Ultrasonla kesin teşhis konulamazsa, MR üzere öbür görüntüleme tekniklerinden de faydalanılabilir. Göğüs kanseri yahut cerrahisi geçiren bayanların, cerrahi sonrasında lenfödem gelişme riski için fizik tedavi uzmanlarına muayene olmaları gerekmektedir” dedi.
TEDAVİ DÖRT FARKLI PROSEDÜRDEN OLUŞUYOR
Fzt. Berkay Eren, Lenfödem tedavisi ile ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Lenfödem tedavisinde dünya genelinde kabul edilen tedavi, ‘kompleks boşaltıcı fizyoterapidir.’ Kompleks boşaltıcı fizyoterapi iki fazdan oluşur ve 1. fazda hasta faal tedaviye alınarak lenfödemi azaltılır. Devamında ise lenfödemin tekrar gelişmemesi için 2.faza geçilerek bası giysisi giydirilir ve hasta tertipli aralıklarla takip edilir. Tedavi 4 farklı metottan oluşur. Bunlar manuel lenf drenajı (mld), kompresyon (bandaj ve bası giysisi), cilt bakımı ve idmandır.”
Fzt. Berkay Eren lenfödemi yahut lenfödem riski bulunan bireylerin; enfeksiyonlardan (yanıklar, kesikler, böcek ısırmaları vb.), travmalardan, çok sıcaktan (güneş, hamam, sauna, sıcak duş vb.), uzun seyahatlerden, istikrarsız beslenme ve çok kilodan, ağır idmanlardan (çekme, itme, dirençli egzersizler) sıkı yahut dar kıyafet ve takı kullanımından uzak durmaları gerektiğinin altını çizdi.
AŞIRI TUZDAN KAÇINILMALI BOL SU İÇİLMELİ
Lenfödem (fil hastalığı) hastalarının dikkat etmesi gereken durumlardan bahseden Fzt. Berkay Eren, “Tedaviden sonra kullanılmaya başlanan bası giysisi, bilhassa birinci 6 ay tüm gün tertipli kullanılmalıdır. Şayet etkilenen bölge geceleri küçülüyorsa bası giysisi gece çıkarılabilir. Bası giysileri özel günlerde birkaç saatliğine çıkarılabilir. Uçak seyahati sırasında bası giysisi ve kompresyon bandajı kesinlikle kullanılmalıdır. Kesik ve yanık riski için, mutfak ve bahçe işleri yapılırken eldiven takılmalıdır.
Etkilenmiş kola, manikür ve enjeksiyon yaptırılmamalı ve ayaktaki nasırlar kesilmemelidir. Jilet kullanımından kaçınılmalı ve istenmeyen tüyler traş makinesi yardımıyla alınmalıdır. Etkilenen koldan tansiyon ölçülmemelidir. Geceleri etkilenmiş kolun üzerine yatmamaya ihtimam gösterilmelidir. Çok kilo alımını önlemek için nizamlı beslenilmeli, çok tuz kullanılmamalı ve bol su içilmelidir” diyerek kelamlarını noktaladı.