Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (MIT) çalışan bilim insanlarının Science Advances bülteninde yayımlanan yeni çalışması, gezegenin yüz binlerce yıl boyunca faaliyet gösteren ve iklimi uçurumun kenarından geri döndürerek global sıcaklıkları sabit, yaşanabilir bir aralıkta tutan “dengeleyici bir geri besleme” düzeneği barındırdığını doğruluyor.
Peki Dünya bunu nasıl başarıyor? “Silikat aşınması”, bu bahisteki mümkün sistemlerden biri. Bu jeolojik süreçte, silikat kayaların yavaş ve sabit biçimde aşınmasıyla nihayetinde karbondioksidi atmosferden çekip okyanus çökeltilerine gönderen ve bu gazı kayalarda hapseden kimyasal yansımalar gerçekleşiyor.
66 MİLYON YILDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİMLERİN KAYIT ALTINA ALINDI
Populer Science Türkçe’de yer alan haberde bilim insanları, silikat aşınmasının Dünya’nın karbon döngüsünü düzenlemede büyük bir rol oynadığından uzun bir müddettir şüpheleniyormuş. Silikat aşınması sistemi, karbondioksidin (ve global sıcaklıkların) denetim altında tutulmasında jeolojik bir kuvvet sabiti sağlayabilir. Ama bu türlü bir geri beslemenin daima faaliyeti hakkında şimdiye dek direkt bir ispat bulunamamış.
Yeni bulgular, global sıcaklık ortalamalarında son 66 milyon yılda meydana gelen değişimlerin kayıt altına alındığı bir paleoiklim data çalışmasına dayanıyor. MIT’deki araştırma ekibi matematiksel bir tahlil uygulayarak, kelam konusu bilgilerde global sıcaklıkları jeolojik bir vakit ölçeğinde dizginleyen dengeleme olgusuna mahsus bir kalıbın ortaya çıkıp çıkmayacağını görmeye çalışmış.
Analiz sonucunda, sahiden de Dünya’daki sıcaklık salınımlarının yüz binlerce yıllık vakit devirlerinde sönümlendiği dengeli bir kalıp ortaya çıkmış. Bu tesirin müddeti, silikat aşınmasının faaliyet göstermesinin kestirim edildiği vakit ölçekleriyle benzerlik sergiliyor.
Sonuçlar, fiili bilgilerin kullanılmasıyla dengeleyici bir geri beslemenin var olduğunu doğrulayan ve bunun da muhtemelen silikat aşınması olduğunu gösteren birinci bulgular olma niteliğini taşıyor. Bu dengeleme geri beslemesi, Dünya’nın jeolojik geçmişinde çarpıcı iklim olayları yaşamasına karşın nasıl yaşanabilir kaldığını açıklayabilir.
MIT Dünya, Atmosfer ve Gezegen Bilimleri Kısmında (EAPS) yüksek lisans öğrencisi olan Constantin Arnscheidt, “Bu bir taraftan yeterli bir şey zira günümüzdeki global ısınmanın, nihayetinde bahsettiğimiz dengeleme geri beslemesi üzerinden etkisiz hale getirileceğini biliyoruz” diyor. “Ancak öteki taraftan, gerçekleşmesi yüz binlerce yıl alacak. Hasebiyle günümüzdeki problemleri çözecek kadar süratli değil.”