Türk maddelerine nazaran Fener Patrikhanesi’nin tabi olduğu Fatih Kaymakamlığı da vakit kaybetmeksizin Fener Patrikhanesi’nin ekümenik statüsünün olmadığını duyurdu.
Yirmi yıla yakın vakittir bu mevzuları araştıran biri olarak mevzuyu naçizane yazayım:
Türkiye’nin aksi taraftaki görüşüne karşın, Fener Patrikhanesi’nin internet sitesinde, resmi evraklarında, “ekümenik patrik” unvanı var. Manası, Fener Patriği’nin Ortodoks dünyasının önderi olması. Halbuki ki gerçek durum farklı: Katolik dünyasında Papa’nın Katoliklerin başkanı olmasına karşılık, Ortodoks dünyasında Fener Patriği, bu türlü bir yetkiye sahip değil: Fener Patriği, sayıları bazılarına nazaran 14, bazılarına nazaran 15 olan bağımsız Ortodoks kiliseleri içinde (Rus, Gürcü, Bulgar, Sırp Ortodoks kiliseleri gibi), “eşitler ortasında birinci” unvanına sahip. Yani, öbürleri ona hürmet etse de Fener’in bu kiliselere karışma yetkisi yok. Ancak Fener, buna razı olmuyor ve Ortodoksların mutlak önderi olmak istiyor (daha geçen yıl Fener Patriği, kendisinin ana kilise, bütün Ortodoksların da kendisinin yavrusu olduğunu söylemişti).
TÜRKİYE’NİN POLİTİKASI
Günümüzdeyse bu mevzu, katiyen, Türkiye’nin azınlık siyasetiyle yahut Rum cemaatinin haklarıyla irtibatlı bir husus değil (İstanbul’daki Rumların haklarıyla Fener Patriği’nin Bulgarların dini önderi olması ortasında alaka olamayacağı ortadadır). Fener’in geniş yetkilere sahip olmasını isteyen ABD idaresidir. Çünkü 1940’ların ortalarından beri Doğu Avrupa’daki Ortodoks halkları tesir altına alma maksadıyla Kremlin idaresi, Moskova Patrikhanesi’ni desteklerken ABD de Fener Patrikhanesi’ni destekliyor. ABD, kendisine bağlı bir “ılımlı Ortodoksluk” yaratmak için Fener’i kullanıyor. Ölçülü Ortodoksluk demişken Fener Patriği Bartholomeos, ABD’nin ölçülü İslam projesinde kullandığı FETÖ elebaşı Fethullah Gülen’le de “dinler ortası diyalog” çerçevesinde bir ortaya gelmiş, FETÖ’nün yayın organlarında da görülen formda ortalarında sıkı bir dostluk oluşmuştu.
ABD DESTEKLİ
ABD tarafından desteklenen Fener patrikleri, gittikleri ülkelerin birçoklarında da devlet liderlerine mahsus protokolle karşılanıyor. Doğu Avrupa ülkelerinin siyasetine ABD’nin siyasetlerine paralel halde müdahalede bulunuyorlar. Ancak bununla da yetinmeyen ABD ve Fener, patrik seçiminde patriğin Türk vatandaşı olma kuralının kaldırılmasını istiyor. Fener’in İstanbul’daki Rum cemaatinin değil de 300 milyon Ortodoksun başkanı olduğu tez edildiği için patriğin seçimine Türkiye’nin karışmaması isteniyor. Fener Patrikhanesi konusuna ABD şu anda bile bu kadar karışırken patriğin Türk vatandaşı olma koşulunun kaldırılması halinde Türkiye topraklarında bulunan lakin Türkiye’nin hiçbir biçimde denetleyemediği bir yapı, yani, “devlet içinde devlet” ortaya çıkacaktır. Bu nedenle, bu unvanın keyfi formda kullanılmasına karşı çıkılmalıdır ve Fatih Kaymakamlığı’nın durumu çabucak açıklığa kavuşturması, pek isabetli olmuştur.
Fener Patrikhanesi’nin ve Ortodoksluğun geçmişini ve ekümeniklik konusu hakkında, Cumhuriyet Yayınları’ndan çıkan “Rusya – Batı Çatışmasında Fener Rum Patrikhanesi” isimli kitabımı tavsiye ederim:
https://www.cumhuriyetkitap.com.tr/rusya-bati-catismasinda-fener-rum-patrikhanesi
[email protected]