Gelecek Partisi’nin mesken sahipliğinde düzenlenen ve yaklaşık 9.5 saat süren 6’lı masanın son toplantısının ana gündem hususlarından biri başörtüsü teklifi oldu. 6 partinin AKP’nin teklifine karşı hazırladığı “revize çalışmalar” başkanlarca masaya yatırılırken, toplantıdan “yeni bir başörtüsü teklifi çalışılması” kararı çıktı. Cumhuriyet, muhalefetin kelam konusu çalışmada temel alacağı taslak metne ulaştı.
“ÖRTMEYENE DE GÜVENCE”
AKP’nin teklifindeki, “Hiçbir bayan; dini inancı sebebiyle başını örtmesi ve tercih ettiği kıyafetinden ötürü eğitim ve tahsil, çalışma, seçme, seçilme, siyasi faaliyette bulunma, kamu hizmetlerine girme ile öteki rastgele bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu yahut özel kesim tarafındna sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiçbir surette mahrum bırakılamaz” kararında kritik değişiklikler yapılacak.
Maddede yer alan “dini inancı” sözü “laikliğe karşıt olduğu” gerekçesiyle tekliften çıkarılacak. Başörtüsünün, “dini inancı” tabiri kullanılmadan teminat altına alınmasının daha gerçek olacağı kaydedilirken, kelam konusu tabir olmadığında hem laikliğin güçleneceği hem de inanç sorgulaması yapılmasının önüne geçileceği bedellendiriliyor. ‘Başörtüsü takmayan bayanın “dinsiz” olarak yaftalanabileceğine de dikkat çekilirken başörtüsüne “inancı gereği” biçiminde bir çerçeve çizilmesinin sakıncalarına işaret ediliyor. Farklı dinler, farklı inançlar ve dini nedenler dışında başörtüsü takanlar da göz önünde bulundurulacak. Anayasanın “kadın” biçiminde bir düzenleme yapamayacağına vurgu yapılan taslakta, “herkes için” tabirine yer verilmesi de bekleniyor.
“TERCİH” TEHLİKESİ
Muhalefet, AKP’nin teklifinin son paragrafında yer alan “Alınan yahut verilen bir hizmetin gereği olan kıyafet kelam konusu olduğunda devlet, lakin dini inancı sebebiyle bayanın başını örtmesini ve tercih ettiği kıyafetini hiçbir surette engellememek koşuluyla gerekli önlemleri alabilir” kararında de rötuş yapacak. Muhalefet, kelam konusu unsurdaki “tercih ettiği” tabirini “tehlikeli” olarak kıymetlendiriyor. Muhalefetin teklifinde “dini inancı” ve “tercih ettiği” tabirleri yer almayacak. Özel kıyafet, üniforma gerektiren kurum ve kuruluşlarda “tercih ettiği” formundaki sözün birçok sorunu da beraberinde getireceğine işaret edilirken “AKP’nin teklifindeki bu karar, inancı nedeniyle başörtüsü takmayı çabucak akabinde da tercih edilen kıyafeti teminata alıyor. Özel kıyafet gerektiren bir yerde önemli manada sorun yaratır. Hem özel üniforma giyilirken hem de ‘tercih ettiği kıyafet’ sözüne yer verilemez. Tercih edilen kıyafet burka da çarşaf da öbür bir şey de olabilir” formunda gerekçelendiriliyor. “Tercih edilen” sözünden, firmanın ya da bir kurumun, kuruluşun üniformasına “karşı duruş” manası çıkabileceğine de vurgu yapılırken “Burkalıların kamusal alanda vazife almasının yolu açılıyor” değerlendirmesi yapılıyor. Muhalefetin taslağına nazaran ayrıyeten AKP’nin teklifindeki birçok “tabir ve kelimeye” de gerek yok. “Yoruma açık tabirlerin ilerleyen periyotta sorun çıkarabileceği” lisana getirilirken muhalefet teklifinde “sade, yalın, yoruma kapalı, kısa cümlelere” yer verecek. Teklif yapılacak “laiklik rötuşunun” yanı sıra metin düzeltilecek ve sadeleştirilecek.
“HAYIR” ÇIKARSA NE OLACAK?
Muhalefet aile düzenlemesine ise teklifinde yer vermeyecek. Uygar Kanun’da “kadın ve erkek” halinde yer alan düzenlemenin AKP tarafından anayasaya teklifinin içine alınması da eleştiriliyor. Referandum ihtimaline de karşı çıkan 6 parti, ferdî hak ve özgürlüklerin referandum konusu olmasının sakıncılarına da değindi. “Referandumdan başörtüsüyle ilgili “hayır” çıkarsa bayanlara başlarını açmalarını mı söyleyeceksiniz? Aile düzenlemesine “hayır” denirse, ‘LGBTİ+ evliliği hürdür mi diyeceksiniz?” değerlendirmeleri yapılıyor.