İzmir Milletvekili Özcan Purçu, un ve elektrik başta olmak üzere artan maliyetler, ruhsatsız çalışan fırınlar, AVM’ler ve zincir marketlerle rekabet edemeyen fırıncı esnafının yaşadığı sıkıntıları Meclis gündemine taşıdı. Başka farklı hem Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un hem de Tarım ve Orman Bakanı Sayın Vahit Kirişçi’nin yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Purçu yaptığı yazılı açıklamada, “Fırıncı esnafı tükettiği unu tıpkı fiyattan yerine koyamıyor, una her gün artırım geliyor. Evvelce 3-4 ay vade ile aldığı unu birkaç gün vade bile yaptıramıyor. Maliyetler geçtiğimiz yıla nazaran iki üç hatta dört kat artmış durumda. Esnaf elektrik faturasını dahi ödemekte zorlanıyor. Kirayı, SGK primlerini başka sabit masrafları düşününce bırakınız kazanmayı esnaf her ay cebinden ödeyerek ayakta kalmaya çalışıyor. Bir kredi kartından çekip başkasının borcunu kapatıyor” diye konuştu.
“SOFRASINDA EJDER, MEYVESİ OLANLARIN, EKMEK ALAMAYANIN HALİNDEN ANLAMAZ”
AKP’nin yanlış siyasetleri hem fırıncıyı hem vatandaşı ekmeğinden ettiğine dikkat çeken CHP’li Purçu, “Ekmek olmadan karın doymaz, sofrasında ekmeği eksik olmayan bir toplumuz, bir ailenin günlük 5 ekmek tükettiğini düşünülürse günde 25 lira demektir, dar gelirli ekmeyi bile sofrasına koyamaz hale geldi. Sofrasında ejder, smoothie, starex meyvesi olanların, ekmek alamayanın halinden anlamasını beklemiyoruz lakin durum hakikaten vahim, hani tarımda dünyanın kendi kendine yetebilen yedi ülkesinden biriydi? Bırakınız kendimize yetmeyi, dünya piyasalarını bizim belirlediğimiz pek çok tarım eserinde dışa bağımlı hale geldik” tabirlerini kullandı.
GİRDİ MALİYETLERİNİ KALEM KALEM SAYDI
“Ağustos 2022 itibariyle; bir yılda ekmek girdi maliyetlerindeki artışı en minimum fiyat temel alarak açıklayan Özcan Purçu; “Bir yılda un yüzde 82; akaryakıt, yüzde 163; elektrik; yüzde 196; doğal gaz yüzde 183; personellik yüzde 95; ambalaj yüzde 135; maya yüzde 189; kira yüzde 150; un yüzde 233; tuz yüzde 213; araç bakım yüzde 338 artmıştır. Fırıncı ne yazık ki vatandaş ile karşı karşıya bırakılmıştır. En düşük maliyet hesabı ile bile yıllık ortalama yüzde 180 artış yaşanırken; Kasım 2021’den bu yana bir kilogram ekmek fiyat tarifesi artış oranı yüzde 64,75’dir. Bu tabloda hükümetin düzenleyici olmalı ve duruma müdahale etmelidir. Fırıncının hafifletecek siyasetler üretmeli, halkın ucuz ekmeğe ulaşmasını sağlamalı, fırıncı esnafını desteklemelidir” dedi.
“SADECE İSTANBUL’DA ORTALAMA 2300 İŞLETME YASADIŞI EKMEK ÜRETİYOR”
Ekmek Sanayi Patronlar Sendikasının verdiği bilgiye nazaran yalnızca İstanbul’da faaliyet gösteren 4000 işletmeden ortalama 23000 ‘ünün yasadışı ekmek üretimi yaptığını belirten CHP’li Purçu; bu durumun haksız rekabete neden olduğunu, işini hakkıyla yapan esnafı güç durumda bıraktığını söyledi. Fırıncıların sıkıntılarına yönelik mevzuatta gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirten Özcan Purçu; “Fırınların kontrolü sıklaştırılmalı ve ruhsatsız fırınlar derhal kapatılmalıdır. Ekmek üreticisini zorda bırakan mevzuatlar hemen düzeltilmelidir. Bu sayede yasal faaliyet yürüten fırınların kapasitesi artacak; daha çok ekmek satacak. Bu da fırınların maliyetini azaltacaktır” diye konuştu.
“BİZ YERLİ ÜRETİM DEDİKÇE İKTİDARA İTHALATA YÖNELİYOR!”
Ekmeğin hammaddesi olan buğdayda dışa bağımlılığımızın gün be gün arttığını vurgulayan Özcan Purçu; Tarım Bakanlığına yıl bazında ithal ettiğimiz ve çiftçimizin ürettiği buğday ölçüsünü sordu; Ukrayna ile çözümlemeye çalışılan buğday krizinin yerine yerli üretimin teşvik edilmesi gerektiğini belirtti. AKP siyasetleri ile çiftçinin küstürüldüğüne değinen Purçu; “Emeğinin karşılığını alamayan çiftçi buğday ekmeyi bırakıyor. Çiftçiler tarlasını tapanını satıp kentlere göç ediyor. Bu sarmal her geçen gün büyüyor. Azalan üretim ülke iktisadını ve vatandaşı vuruyor” dedi.
“YİNE BU SABAH ARTIRIMLARA UYANDIK”
Elektrik ve doğal gaza gelen son artırımları hatırlatan CHP’li Purçu, “Biz fırıncılar maliyetleri karşılamıyor demişken, güne elektriğe konutlarda ve tarımda yüzde 20, endüstride yüzde 50 artırımla uyandık. Öte yandan konutlarda kullanılan doğalgaza yüzde 20.4, sanayi ve elektrik üretimi ile küçük ve orta işletmelerde kullanılan doğalgaza da yüzde 50 artırım geldi. Artırımlar durmuyor, ekmek küçülüyor, şatafat ise devam alabildiğine devam ediyor! Bakalım Sayın Bakanlar soru önergelerimizi yanıtlayacak mı? Yanıtlarlarsa ne karşılık verecekler? Merakla bekliyoruz. Sonuna kadar vatandaşın ekmeğini büyütmek ve esnafın meselelerini çözmek için çabaya devam” diyerek açıklamasını noktaladı.
Özcan Purçu, Bakan Kirişçi’nin yanıtlaması için verdiği soru önergesinde şu sorulara karşılık istedi:
- Fırıncıları desteklemek ismine; Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından desteklenen buğday rekoltesinin artırılmasına yönelik bir çalışma var mıdır? Varsa ayrıntıları nelerdir?
- Son 5 yılda; yıl bazında, Türkiye’de üretilen buğday kaç tondur?
- Son 5 yılda; yıl bazında, İthal edilen buğday ülkeler bazında kaç tondur?
- Türkiye’deki buğday üretimini artırmaya yönelik bir çalışma mevcut mudur? Mevcutsa bilhassa âtıl tarım alanların buğday üretimine tahsisi ve çiftçiyi buğday üretimine desteklemek ismine yapılacak çalışmalar nelerdir?
- Türkiye’de son 5 yılda; yıl bazında, buğday üretimi yapan kayıtlı kaç çiftçi bulunmaktadır?
- Eylül 2022 tarihi itibariyle; yerli üreticimizin Lisanslı depolarda bekleyen ne kadar ekmeklik buğdayı bulunmaktadır?
Purçu’nun Bakan Muş’a sorduğu sorular ise şu halde:
- 2018-2021 devrinde yıllar itibariyle kapanan fırın sayısı ve vilayetlere nazaran dağılımı nedir? 2022 yılında Eylül ayı itibariyle kapanan fırın sayısı ve vilayetlere nazaran dağılımı nedir?
- Fırıncıların kullandığı elektrik, su doğalgaz, un, şeker, yağ, maya vb. maliyetlerdeki fahiş artışlardan ötürü yaşadıkları mağduriyetlerin giderilmesi ismine Bakanlığınız tarafında çalışmalar var mıdır? Varsa kapsamı nedir? Ne vakit uygulamaya konulacaktır?
- 2022 yılı için onaylanan; ekmek fiyat tarifesi artış oranının toplamının %64,75 olarak tespit edilmesinin münasebeti nedir? 10 Şubat 2022’de 1 kilogram ekmeğin fiyatının azami olarak 14,286 TL; 07 Temmuz 2022’de ise 19,047 TL olarak açıklanmasında hangi kriterler nasıl temel alınmış ve bu fiyatlar neye nazaran açıklanmıştır? Bu açıklanan fiyatların hesaplanma ayrıntıları nelerdir?
- Son 5 yılda; yıl bazında ve Türkiye genelinde açılan fırın sayısı kaçtır?
- Son 5 yılda; yıl bazında, İzmir vilayetinde açılan fırın sayısı kaçtır?
- Son 5 yılda; yıl bazında, ülkede bölümde istihdam edilen işçi sayısı kaçtır?
- Son 5 yılda; İzmir vilayetinde, ülkede dalda istihdam edilen işçi sayısı kaçtır?
- Fırıncılar tarafından Bakanlığınıza son 2 yılda gelen en ağır şikâyetler nelerdir? Sizin bunlara tahlil teklifleriniz nelerdir?
- Fırıncıların artan fahiş fiyatlarda üretim yapamama riski ile karşı karşıya kalma ve maliyetlerini azaltmaya yönelik ticari takviye açıklamanız olacak mıdır?
- Fırın işletme sahiplerinin ekmek üretimine yönelik yerlere ait yaşadığı mağduriyetleri gidermek ismine İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Ait Yönetmelikte bir düzenleme yapmayı düşünüyor musunuz?
- Döviz kurunda yaşanan dalgalanma ve Türkiye’nin buğdayda dışa bağımlı bir ülke olması sebebiyle ekmeğin hammaddesi olan buğday fiyatlarının artmasına paralel olarak; ekmek fiyatlarında yüksek artışlar yaşanmaması için alınan ve alınacak tedbirler nelerdir?
- Ekmek israfının ülke iktisadına verdiği zararın önlenmesi için alınan önlemler var mıdır? Varsa bu önlemler nelerdir?
- Yeni fırın açma taleplerinde bölge nüfus oranına, mevcut işletmelerin varlığına ve ekmek fırınlarının muhakkak bir arasında fırın tezgahlar haricinde ekmek satışının düzenlenmesi konusunda Bakanlığınız nezdinde bir çalışma ya da yönetmelikte bir düzenleme yapma planınız mevcut mudur?
- Yönetmelikte belirtilen zincir market kapsamına il/ilçe sonları dahilinde üçten fazla mağazası bulunanların dahil edilmesi düşünülmekte midir?
- Açılacak yeni “yasa dışı çalışma”yı engellemek ismine; işletmenin faaliyete geçmeden evvel ruhsat alması konusunda bir düzenleme yapılması planlanmakta mıdır?
- Son 5 yılda; yıl bazında.; ruhsatı ve işletme kayıt dokümanı olmadan çalışan ve durumu tespit edilen fırın sayısı kaçtır?
- Özellikle büyük metropollerde her ilçenin kira maliyetleri farklı farklı iken fakat ekmek fiyatları tüm ilçelerde birebir iken; fırıncının yüksek kira maliyetlerinin Bakanlık nezdinde desteklenmesine yönelik bir çalışmanız var mıdır?
- Fırıncıları desteklemek ismine; Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından desteklenen buğday rekoltesinin artırılmasına yönelik bir çalışma var mıdır? Varsa ayrıntıları nelerdir?
- Son 5 yılda; yıl bazında, Türkiye’de üretilen buğday kaç tondur?
- Son 5 yılda; yıl bazında, ithal ve ihraç edilen buğday ülkeler bazında kaç tondur?
- Türkiye’deki buğday üretimini artırmaya yönelik bir çalışma mevcut mudur? Mevcutsa bilhassa âtıl tarım alanların buğday üretimine tahsisi ve çiftçiyi buğday üretimine desteklemek ismine yapılacak çalışmalar nelerdir?
- Ekmek üretiminde kullanılan mayanın son 1 yılda ortalama %189 artmasına paralel olarak; Fırıncıları da maya artışından korumak hedefli, Bakanlığınız nezdinde maya firmalarını destekleme çalışmanız mevcut mudur?