CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, vergi sistemi üzerinde AKP iktidarını eleştirdi. Türkiye’nin dünyada en çok vergi ödeyen 20 ülkesinden biri olduğunu belirten CHP’li Beko, saray idaresinde vergilerin dar gelirliye cehennem azabı çektirdiğini yüksek gelirliye ise cennet sefası sürdürdüğünü söyledi.
“FAKİRDEN ALIP ZENGİNE VERİYORLAR”
Ülkede yaşanan gelir dağılımı adaletsizliğinin temel nedenlerinden birinin, vergi siyasetlerindeki çarpıklık olduğunu vurgulayan CHP’li Beko, “Asli vazifesi çok kazanandan sağladığı vergilerle dar gelirli vatandaşların alamadığı hizmeti sunmak olan vergi siyasetleri AKP iktidarında tam bilakis işlemekte ve yoksuldan alıp zengine vermektedir. Saray idaresinde bütün ikaz ve şikayetlere karşın gelir vergisinin alt oranı değiştirilmemiş lakin geliri çok yüksek olanlardan alınan vergi oranı indirilirken, orta gelirli vatandaşlarımız üzerindeki vergi yükü ise giderek artırılmalıdır” diye konuştu.
“YÜKSEK GELİRLİ AZ VERGİ ÖDÜYOR”
Konuyla ilgili araştırmaları da paylaşan Beko, Türkiye’nin, düşük gelir kümesinden en yüksek verginin, yüksek gelir kümesinde bulunanlardan ise en düşük verginin alındığı ülkelerin başında geldiğini söyledi. Beko, “Avrupa ile kıyaslandığında açıkça görüldüğü üzere ülkemizde dar gelirli vatandaşlarımızdan alınan vergi ile gelişmiş ülkelerde düşük gelirli vatandaşlardan alınan vergiler kıyaslandığında neredeyse üç kat fark çıkmaktadır. Meğer ülkemizde yüksek gelir elde eden vatandaşlar Avrupa ülkelerinden daha az vergi ödemektedirler. 5’li çete ve yandaş şirketleri örnek olarak gösterilebiliriz. Gelir dağılımında adaleti sağlamanın en değerli aracı uygulanan vergi politikalarıdır. Ne yazık ki bir çok alanda olduğu üzere AKP iktidarında vergi siyasetleri, gelir dağılımında adaleti sağlamaktan çok, bütçe açıklarını kapatmak ve vergisini ödeyen mükelleften mümkün olduğunca fazla vergi almak üstüne kurulmuştur” kelamlarıyla reaksiyon gösterdi.
“TÜRK VERGİ YAPISI ADALETİ SAĞLAYAMIYOR”
Daha adil bir vergi sisteminin bireyleri ve kurumları yararları oranında vergilendirmek gerektiğini söz eden Beko, vergi sistemini eleştirerek, “Buna nazaran de dar gelirli vatandaşlardan mümkün olduğunca az, karı yüksek olanlardan ise daha fazla vergi almak suretiyle daha adil bir hizmet sunumu sağlanabilir. Fakat ne yazık ki ülkemizde bu durumun tam karşıtı bir yapı bulunmaktadır. Türkiye’de her ne kadar Anayasanın adalet ölçüsü mali güç olsa da, AKP iktidarında vergi yapısının gerektirdiği vergilemede adaleti sağlamada mali güce yaklaşımın dikkate alınmadığı görülüyor. Bu bağlamda Türk vergi yapısının vergi adaletini sağlayamadığı ortadadır” tenkidinde bulundu.
“İKTİDAR UZLAŞIDAN UZAK”
İktidarın adalette olduğu üzere, vergileme üzerinde de ulaşıdan uzak bir anlayış içinde olduğunu belirten CHP’li Beko, vergi adaletinin, vergi yükünün yükümlüler ortasında adil ve istikrarlı bir biçimde dağıtılması olduğunu söyledi. Beko, ”1982 Anayasası’nda bile 2., 10., 55. ve 73. hususlarına baktığımızda, vergilemede adalet, eşitlik, genellik ve ayırma unsurlarıyla mali güç yaklaşımına vurgu yapıldığını açıkça görebilmekteyiz. Vergi konusu Anayasal seviyede teminat altına alınmış bu konular doğrultusunda vergi uygulamalarının vergilemede adalete aksi düşmeyecek halde düzenlenmiş olması beklenmektedir. Lakin uygulama sonuçlarına baktığımızda durumun bu türlü olmadığını açıkça görebilmekteyiz. Vergi yükünün yüklü olarak dolaylı vergilere dayandığını ve dolaylı vergilerin genel bütçe gelirlerinin yarısından fazlasını oluşturduğunu görebilmekteyiz” tabirlerini kullandı.
“VERGİLEMEDE ADALET YOK”
Vergilemede adaletin sağlaması gerekirken, dolaysız vergilerin de adaletten uzaklaştığını vurgulayan Beko, “Özellikle gelir vergisi gelirlerinin yüklü olarak kesintilere dayanması, vergi yükünün ücretliler üzerinde ağırlaşmasına neden olmakta ve ayırma prensibine ters sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Kurumların da yıl sonunda, yıl içerisinde ödediği vergiden fazla vergi ödemediğini, yani bir formda vergiden kaçırdıklarını söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra, servet vergisi olarak uygulanan vergilerin de kimi noktalarda vergilemede adalet anlayışını zedeleyen yapıya sahip olduğunu görmekteyiz. Tekrar dolaylı vergiler olarak tanımlanan harcama vergilerinin uygulama sonuçlarına baktığımızda ise bunların ülkedeki vergi adaletsizliğini derinleştiren bir öbür istikametini ortaya koymaktadır” tenkidinde bulundu.
“KAYIT DIŞI İKTİSATTA ÖNEMLİ ARTIŞ”
İktidarı lüks tüketim vergisi üzerinden de eleştiren Beko, kayıt dışına dikkat çekerek, “Lüks tüketimde ÖTV’nin hedefleri dışına çıktığı aşikârdır. Yansıtılması başkalarına nazaran daha kolay olan KDV’nin hissesinin harcama vergileri içerisinde bir epey yüksek olması, vergi yükünün düşük gelirli bölümler üzerinde ağırlaşmasına neden olmaktadır. Ülkemizde son on yılda beş adet vergi affı uygulanmış ve bunun yanı sıra uzlaşma kurulları sonucunda vergi asıllarının ortalama yüzde 71,02’si, vergi cezalarının ise ortalama yüzde 81,84’ü silinmiştir. Bu durum vergisini sistemli bir biçimde ödeyen dürüst mükellef aleyhine vergilemede adil olmayan sonuçlara yol açmaktadır. Vergilemede adaletsizliğin bir sonucu olan kayıt dışı iktisadın boyutuna baktığımızda durumun ne kadar önemli olduğunu rahatlıkla görebilmekteyiz. Sonuç olarak, son on yıl içerisinde vergileme anlayışının dolaylı vergilerden yana olduğu, bu durumun vergilemede adaleti olumsuz etkilediği ve bu adaletsizliği giderecek rastgele bir siyasetin uygulanmadığı görülmektedir. Ayrıyeten bunun yanı sıra vergilemede mali güç yaklaşımının dikkate alınmadığını da söz etmek istiyorum” tabirlerini kullandı.