Almanya’da feminizmin kök salmasını ve gelişmesini sağlayan, öte yandan yalnızca kendi ülkesinde değil bütün dünyada ataerkilliğe karşı savaşıyla tanınan 68 neslinden müellif ve gazeteci Alice Schwarzer, Ukrayna-Rusya savaşına karşında duruşu; türbana, bayan haklarına karşı olduğu için arası, bayan vücudunun pazarlanmasına karşı oluşu ve en son olarak da Almanya’da çok tartışılan trans maddesine karşı çıkışıyla Almanya’nın gündeminden hala çıkmıyor.
SAVAŞA DUR DEME CESARETİ
Şu günlerde 80.yılını (yaşı) kutlanırken onun hayatını bahis alan belgeseller, sinemalar, diziler birbirini izliyor. Öte yandan ona karşı olanlar da azımsanmayacak kadar çok. Schwarzer Ukrayna-Rusya savaşı çıktığından bu yana tek istikametli bir biçimde yalnızca Rusya’yı suçlayan Alman siyasetine karşı duruşuyla şimşekleri üstüne çekti. Başbakan Olaf Scholz’a yazdığı, içlerinde Martin Walser, Alexander Kluge üzere ünlü müelliflerin bulunduğu açık mektupta Üçüncü Dünya Savaşı tehlikesine dikkati çekiyordu. Mektupta kendi başına bir bağımsızlık kazanan bu savaşın bir an evvel durdurulması, Ukrayna’ya silah gönderilmesine son verilmesi, iki ülke ortasında barışcıl tahliller aranması talep ediliyordu. Lakin bunun için Rusya’yı tek taraflı suçlamadan vazgeçmek, problemleri bütüncül bir bakışla (sözgelimi Nato’nun bütün bu gelişmelerde hiç mi olumsuz bir hissesi yoktu?) çeşitli boyutlarıyla görmek gerekiyordu.
DİRENİŞ LİSANLA BAŞLIYOR
Schwarzer’in insan ve bayan haklarını her ne kıymetine olursa olsun koruyan hümanist duruşu ve bu doğrultudaki politik gayreti, liberal kısımdan olan yeni dalga feministlerin bir birçoklarının hiç de işine gelmiyor. Sözgelimi Almanya’da bayan ticaretiyle savaşırken vücutlarını satarak geçinen bayanlara seks işçisi ya da emekçisi denmesine şiddetle karşı çıkmıştı. Schwarzer liberal bölümün bu bayanları ötekileştirmemek ismine ürettiği bu kavramın bayan ticaretini haklı kıldığı niyetindeydi. Fuhuş dünyasından birtakım bayanlar vücutlarının kendilerine ilişkin olduğunu, bu açıdan istediklerini yapabileceklerini söylemelerine rağmen o bayan ticaretinin başını alıp gittiği bir dünyada buna şiddetle karşı çıkıyordu. Sonuçta milyonlarca bayan, bayan ticaretini yasal sayan ataerkil sistemin altında eziliyor. Schwarzer türbana da bayan haklarına ters politik bir simge olarak karşı çıkıyordu. Zira türban Radikal politik İslamın bayrağı olmuştu, gerçekten bu yüzden İslam ülkelerinde bayanlar zulme uğruyor, azap görüyor ve öldürülüyor.
İRAN’DA BAYANLARIN BAŞKALDIRISI
Bugün İran’da bayanların türban simgesinden yola çıkarak İslam Cumhuriyetine karşı çıkışları bunun en son ve en somut örneği değil mi? Bayanlar başörtüsü hareketiyle kendilerini baskı altına alan her şeye savaş açarak tarihte yeni bir sayfa açıyorlar. Şu günlerde bayanların yüzde altmışı her an şiddetle müsabakayı, azap görmeyi, ahlak polisi tarafından içeri alınmayı tahminen de öldürülmeyi göze alarak korkusuzca başörtüsüz dolaşıyor sokaklarda. Bayanı hiçe sayan demokrasi tersi radikal İslâmi sistemin duvarları yavaş yavaş çatlamaya başlıyor.
Alice Schwarzer Humeyni’nin başa gelmesinden çabucak sonra bayanları baskı altına alan maddeleri, o devirde bayanların yaşadığı travmayı gazeteci olarak kaleme aldığında, tıpkı onunla birlikte İran’a giden Amerikalı feminist Kate Millett üzere Şah yanlısı olmakla ve ırkçılıkla suçlanmıştı. Dünyada bayan hareketindeki kutuplaşma, çok kültürlülük ve kimlik haklarını savunanlarla üniversal bayan haklarını savunanlar ortasındaki ayrılık bu periyotta başlamıştı. Alice Schwarzer cinsiyetinden, dininden, kültüründen bağımsız olarak her birey için insan haklarını savunuyordu. Bu da mecburî başörtüsü maddesine ya da kürtajın yasaklanmasına neden karşı çıktığını somut olarak açıklıyor. Çok kültürlülük ve kimlik haklarını savunan liberal kesim ise diğer kültürlerin ve dinlerin insan ve bayan haklarına oranla önceliği olduğunu argüman ediyordu.
POLİTİK DURUŞTAN ÖDÜN VERMEME
Schwarzer son yazdığı Transseksüalite kitabında bu bahisle ilgili yaptığı araştırmalardan yola çıkarak çarpıcı bir tartışma açtı. Bu bağlamda İsviçre’de ergenlik çağındaki çocukların ve gençlerin cinsiyetlerini isterlerse on altı yaşından sonra değiştirmelerini öngören yasaya şiddetle karşı çıkıyordu. Almanya’da da kabul edilmesi beklenen bu yeni yasaya nazaran gençler on altı yaşından sonra kendi cinsiyetlerini kendileri belirleyebileceklerdi. Bu ergenlik çağındaki bir gencin vücudundan şad değilse rahatlıkla cinsiyet değiştirebileceği manasına geliyordu. Cinsiyet değiştirmeyi talep edenlerin ise Almanya’daki son anketlere nazaran en çok genç kızlar olduğu saptanmıştı. Böylelikle cinsiyet değiştirme de tıpkı hoşluk ameliyatı üzere çok doğal bir olgu olarak kabul edilmişti. Schwarzer translarla ilgili araştırmasında görünüşte çok liberal üzere görünen bu yasanın içyüzünü sergiliyor. Yaptığı araştırmada yanlış vücutta doğmuş gerçek transların yanı sıra ki (bunların sayısı inanılmayacak derecede az) çakma translarda odaklaşıyor ki bunların başını Almanya’da sayıları günden güne baş döndürücü bir süratle artan genç kızlar çekiyor. Bu açıdan da bayanlara şişirilmiş dudaklar, hokka burunlar, gerilmiş yanaklarla son moda yüzleri pazarlayan estetik ameliyatı modası üzere bir trans modası kelam konusu. Bugün hoşluk ölçütlerine uymayan, kendini dışlanmış hisseden ya da kendi cinsinden birine aşık olan bir genç bayan kâfi maddi imkana sahipse çarçabuk cinsiyet değiştirmeye kadar ileri gidebiliyor. Bunun da nedeni hem kız hem de erkek çocuklara belirli normları dayatan eril bir anlayışın toplumda giderek yük kazanması; hem de insanı bir para kazanma objesi olarak gören bu açıdan da çocuk haklarını bile çiğneyen tüketim toplumu. Yalnızca bizim üzere ataerkil ve cinsiyetçi toplumlarda değil, Avrupa’nın merkezinde de cinsiyetçi yaklaşımların ön planda olması değerli bir etken. Kız çocuklarına erkeklerle eşit hakları olduğu öğretilse bile onlara sözgelimi dayatılan 34, 36 ölçülerindeki vücut modası birçok genç kızın kendini mutsuz hissetmesine yol açıyor. Hakikaten birçok genç kız anoreksiya hastalığına yakalanıyor, bu hastalığın sonucunda kimileri hayatını bile yitiriyor. A.Schwarzer’in dediği üzere kız ve erkek çocukların bu cins cinsiyetçi rollere sürüklenmedikleri, sözgelimi kızların tığ üzere ince erkeklerin pazulu vücuda zorlanmadığı, bebeklerin cinsiyetlerine nazaran pembe ya da mavi renklere kilitlenmediği bir toplum nasıl olurdu? Neden bir genç kız öteki bir kızdan hoşlanmasın? Neden sevginin, aşkın, cinselliğin bin bir çeşidi yaşanmasın? Schwarzer’in transların haklarını her vakit muhafazasına karşın ataerkil tüketim toplumunun yarattığı bu kıymetli probleme dikkat çekmesi bile, onun şimşekleri üstüne çekmesinde kâfi olabiliyor.
TÜRKİYE’DE ALICE SCHWARZER
Yarım yüzyıldan uzun bir mühlet feminizme damgasını vuran Alice Schwarzer’in çok satar yapıtları bir çok lisana çevrilirken, onun Türkiye’de yalnızca tek bir kitabıyla Simone Beauvoire ile söyleşileriyle tanınması hakikaten çok şaşırtan. Bunun nedeni Türkiye üzere gibi ataerkil ve cinsiyetçi bir toplumda Schwarzer’in ödün vermeyen görüşlerinin kimi bölümleri rahatsız etmesi mi yoksa bayanların türban aracılığı ile siyasi İslam tarafından sömürülmesine karşıçıkmasının yarattığı tedirginlik mi, yoksa bir devir Türkiye’nin Avrupa Topluluğu’na girmek istemesinin onaylanmamasının yarattığı öfke mi ? Her halde ekşi kelamlık üzere web kanallarında Schwarzer’in ne ırkçılığı kalıyor ne de faşizmi. Aydınlanmacı bir dünya görüşüne bağlı kalarak bayan haklarını insan hakları bağlamında sonuna kadar savunması ne liberal kesitlerin işine geliyor ne de muhafazakarların. Tuhaf bir şey birine çamur attığınız anda bir çok kimse bundan etkileniyor. Buna günlük ömürde çok rastlıyoruz, biri hakkında hiçbir münasebet olmadan bir karalama kampanyası başlatın, bakın ne çok kişi buna katılıyor;olumsuz güç döngüsü çığ üzere büyüyüp gidiyor. Zira bir çok kimse için birini karalamak bir cins ego oyunu üzere bir şey. Karaladığınız kişi ne kadar ünlüyse egonuz o kadar şişiyor; öte yandan bu karalama oyununda diğerleri da varsa kendinizi tamamen güçlü duyuyorsunuz. Kendinize itimadınız ne kadar azsa, sorgulama ve eleştirel düşünme yetiniz ne kadar az gelişmişse, bu oyunun öylesine çabuk kurbanı olabilirsiniz.
Alice Schwarzer’in kitaplarını ilgi ve heyecanla okurken, onun bütün taarruzlara karşın,insan ve bayan haklarından hiç ödün vermeyen sağlam duruşuyla yüzleşmenin Türkiye’deki bayan hareketine çok şey katabileceğini düşünüyorum.