Şekere yüzde 67 oranında artırım yapılması İzmir’deki pastaneci, lokumcu ve tatlıcı esnafını da vurdu. Türkiye Şeker Fabrikaları’ndan 550 liraya aldıkları bir çuval şekerin fiyatının 757 liraya yükseldiğini, toptancılarda ise sayının 1350 TL’ye ulaştığını belirten İzmir Şekerciler ve Pastacılar Odası Lideri İhsan Esen, “Şeker artırımı bu kadar ağır olmamalıydı. Bu türlü devam ederse altı ay dayanamaz kimse. Binlerce esnaf kepenk kapatır” dedi. Tatlıcı esnafı Sakin Kaya, “Artık bir kilo baklava alan çıkmıyor. Beşerler tek tek yemeyi öğrendiler. Baklava fiyatını sorup alamayan çok müşteri var” derken, bir diğer esnaf Sevinç Özsoy da “Önümüzü göremiyoruz” diye konuştu.
Türk Şeker Fabrikaları Genel Müdürlüğü’nün tarım kredi marketlerine ucuz fiyattan verdiği şekere yüzde 67, başkalarına ise yüzde 37 oranında artırım yapması tatlıcı esnafının da tadını kaçırdı. İzmir’de Konak Kemeraltı Çarşısı’ndaki tatlıcılar, müşteri azlığından ve yükselen girdi maliyetlerini fiyatlara yansıtamamaktan kaygı yandı.
“HİÇBİR İŞLETMEMİZ KAR EDEMİYOR”
İzmir Şekerciler ve Pastacılar Odası Lideri İhsan Esen, arka arda gelen artırımlardan berbat etkilendiklerini belirterek şöyle konuştu:
“Türkiye Şeker Fabrikaları’ndan çuvalı 550 liradan alabiliyorduk. Fakat 550 liraya aldığımız şeker 757 lira 50 kuruş oldu. Bu da bize artı bir yük getirdi. Besin çarşılarına, toptancılara baktığımızda şekerin çuvalı 1250 ile 1350 ortası değişiyor. Sorun şekerde çok büyük. Devletimiz de bunu görmüş olmalı ki 400 bin ton ithal şekerin önünü sıfır gümrükle açtılar. Biz bu sıfır gümrüklü ithal şekere ulaşamıyoruz. Birkaç günde yapılan müracaatlarla bir anda kapandı. Küçük esnaf olarak bu şekere elzem gereksinimimiz olduğu halde ulaşamıyoruz. Yalnızca şeker değil, tüm besin unsurlarında yüzde 300-400-450’ye yakın artışlar olmasına karşın biz bunu fiyatlarımıza yansıtamıyoruz. Vatandaşla muhatap olan biziz. Devlet yahut rastgele bir firma rahatlıkla artırımlı fiyatını faturaya işleyip bize gönderebiliyor. Herkesin bütçesi kısıtlı. Herkes her şeyden külfetli. Herkesin ağzının tadı vardı, şekerli bir şey yemek istiyordu lakin şekerin de tadı kaçtı. Şu an hiçbir işletmemiz para kazanmıyor. Var olanı eritiyor. Var olanı satarak ayakta durmaya çalışıyor. ‘Acaba bir gün düzelir mi?’ diye ümit ediyor. Problem içerisinde varını ağırı satarak işletmesini ayakta tutmaya çalışıyor, borçlanıyor.”
“BU BU TÜRLÜ GİTMEZ, TAHLİL BULUNMALI”
Esnafın ekonomik ıstıraptan çıkış için deva aradığını vurgulayan Esen, şöyle devam etti:
“Şeker artırımı bu kadar ağır olmamalıydı. Şekerin çuval başı imalatçı firmalara 600 lirayı geçmemeliydi. 1400-1300 lira şekere, 700-800 lira yağa, 600 lira una verip de hangi eseri imal edeceksiniz? Bu eserleri kaça satacaksınız? Devlet büyüktür, elinden geleni yapıyor lakin yetersiz. Üyelerimiz dertli. Herkes mutsuz, herkesin yüzü düşük. Hiç kimse yarının ne getireceğini iddia edemiyor. Elemanlarını çıkarıyorlar, masraflarını kısıyorlar. Ailece çalışmaya başladılar. Kendisi usta olanlar, ustasını çıkardı. Önlüğünü takıp imalatlara girdi. Bu formda ayakta durmaya çalışıyorlar. Bu bu türlü gitmez, acil tahlil bulunması gerekiyor. Elektrik fiyatları belimizi büküyor. Kiralarımızın 4’te biri kadar elektrik öderdik. Şu an kiraların 4-5 katı faturalar geliyor. Elektrikle ilgili tahlil bulunması lazım. Devlet artık küçük esnafına sahip çıkmayacaksa ne vakit çıkacak? 6 ay dayanamaz kimse. Bu formda devam ederse 6-7 ay sonra binlerce insan kepenk kapatma noktasına gelir. Hiçbir şey o denli uzaktan bakıldığı üzere değil. İnsanın içindeki yangınını kimse bilemez. Siyasi partiler, yönetimciler dışarıdan bakıyor her şeyi güllük gülistanlık zannediyor. Hiç o denli değil. Nitekim yanıyor, ortalık yangın yeri… Beşerler sıkıntı durumda. Bugün burada dursa buna da razıyız. Dursa ona nazaran planlama yapacağız. En azından hayatımızı idame ettireceğiz. Fakat durmuyor. Durmaması demek bu insanların süratli bir formda batışına kadar gidecektir.”
“BAKLAVA FİYATINI SORUP ALMADAN GİDİYORLAR”
Konak’ta Türkiye’nin en büyük açık hava çarşılarından Kemeraltı’nda 7 yıldır esnaflık yapan Sakin Kaya ise müşteri bulamamaktan yakındı. Kaya şunları söyledi:
“Fiyatların artmasından ötürü orta sınıf yok oldu. Yalnızca şeker, yağ, un değil akaryakıt olarak düşünülmeli. Artık bankacılar, devlet memuru dediğimiz kısım yok oldu. Bir baklava dilimi 15-17-18 liraya çıkıyor. Bekliyoruz turist gelsin de alışveriş yapsın diye. Antep fıstıklılar 250-300 lira, cevizli baklava 250 lira. Artık bir kilo baklava alan çıkmıyor. Müşteri bir kilo istediği vakit ‘Hayırlısı olsun, konut mi otomobil mı aldınız?’ diyorum. Zira artık meskenine kimse bir kilo baklava alamıyor. Beşerler tek tek yemeyi öğrendiler. Gelip baklava fiyatını sorup alamayan çok müşteri var. ‘Para yetmiyor’ diyor. Çok berbat bir devirden geçiyoruz. 50 liraya gelen lokum bana artık 200 liraya geliyor. Fiyatlar 4 katı arttı. Satış bazında fiyatı 4 katı artıramadık. Yüzde 30 artış yaptık. Şu an 400 liraya sattığım lokumdan emin olun 110 liraya satarken daha fazla kazanıyordum. 400 liralık lokumu şu an kimse alamıyor. Zira alım gücü çok düştü. Fiyatlar mecburen ikiye katladı. Aslında 4’e katlaması lazımdı. Lakin o denli olsa çok afaki sayılar ortaya çıkıyor. 500-700 lira olması lazım baklavaların. Yaptığımız kar çok düştü. Gelen beşerler evvelden ‘Bir kilo ver’ diyordu. Artık artık ‘Bir tane ver’ diyor.”
“ÖNÜMÜZÜ GÖREMİYORUZ”
Kemeraltı’nda bir öteki esnaf Sevinç Özsoy ise “5 yıldır buradayız. Bir yerde dursa bu artırımlar rahat nefes alacağız, önümüzü göreceğiz. Maalesef önümüzü göremiyoruz. Biz eserlerimize artırım yapamıyoruz. Beşerler bıktı bu artırımlardan. Kar marjımız giderek düşüyor. Spangle 26 lira. Kazandibinin bir porsiyon 24 liradan satıyoruz. Evvelden 2 liraya mal ediyordunuz 4-6 liraya satıyordunuz. Artık 4 liraya mal edip 6 liraya anca satabiliyoruz. Elektrik fiyatları çok yüksek. Bir dolap çalışıyor yalnızca 1500 lira fatura geliyor. İmalatta 5-6 bin lira geliyor” diye konuştu.