Altı muhalefet partisinin genel liderleri dün dördüncü defa bir ortaya geldi. Toplantı sonunda ortak bir açıklama ile 10 unsurluk kapsamlı bir bildiri yayımlanırken, muhalefetin halk nezdinde heyecan yaratıp yaratmadığı ya da toplumun acil sıkıntılarına seçim sathına tam girilmeden tahliller sunmasının gerekip gerekmediği üzere mevzular tartışılmaya devam ediliyor.
Altı siyasi partinin genel liderlerinin dünkü toplantısı 7,5 saat ile şimdiye kadar yapılan en uzun görüşme oldu. Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu’nun mesken sahipliğindeki akşam yemeğinde, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal, UYGUN Parti Genel Lideri Meral Akşener ve Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu buluştu.
Görüşmenin sonunda ortak komitelerin çalışmalarına ait bilgi veren iki sayfalık basın açıklamasının yanı sıra, yeniden iki sayfadan ve 10 husustan oluşan Temel Prensipler ve Maksatlar bildirisi yayımlandı.
Lakin gelinen noktada altılı masaya “Halkta yeteri kadar heyecan yaratamadıkları, acil problemlere tahliller getirmedikleri” üzere kimi tenkitler yükseliyor.
HDP Eski Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş da bu tenkitlere katılan isimlerden. Demirtaş, bir medya kurumunda kaleme aldığı yazısında, “Henüz derli toplu halde bir ortada duracak ve ortak bir telaffuz üretip ortak bir sloganda ‘Voltran’ı oluşturamadıkları için aslında hiçbir şey söylemiyorlar. O kadar çok ve gereksiz şeyi tam bir kakafoni formunda söylüyorlar ki, sonuçta hiçbir şey söyleyememiş oluyorlar” yorumu yapıyor.
DP: Cumhur İttifakı 10 değil, birkaç unsurda uzlaşabilir mi?
Pekala altılı masayı ya da yeni ismiyle Türkiye Masası’nı oluşturan altı farklı partinin her hususta uzlaşması kolay mı? Ya da bu gerçekçi bir beklenti mi?
Demokrat Parti Genel Sekreteri Serhan Yücel, DW Türkçe’ye değerlendirmesinde Pazar akşamı başkanların altına imza attığı prensipler bildirisinin daha evvelki güçlendirilmiş parlamenter sistem mutabakat metni kadar kıymetli olduğunu söylüyor. Yücel, altı partinin bu 10 prensipte uzlaşmasının zorluğunu ise şu sözlerle anlatıyor:
“Altı farklı tabandan gelmiş, altı farklı alandan beslenmiş siyasi parti çok kıymetli 10 unsur üstünde uzlaştı. Birebir 10 maddeyi Cumhur İttifakı’nı oluşturan partilere sorsak bu bildirinin birkaç başlığında bile sanki uzlaşabilir mi?”
Partilerin uzlaşmaya vardığı husus başlıkları şöyle: “Kuvvetler Ayrılığı Unsuruna Dayalı Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem, Özgürlükçü Kamu Sistemi, Her Çeşit Ayrımcılığa Son Verecek Çoğulcu, İştirakçi ve Özgürlükçü Demokrasi, Niyet, Tabir ve Basın Özgürlüğü, Din ve Vicdan Özgürlüğü, Toplumsal Barış ve Tarafsız/Bağımsız Yargı Önünde Hesap Verebilirlik, Toplumsal Devlet ve Gelir Adaleti, Üretim ve İstihdam Odaklı İktisat, Siyasi Etik Islahatı, Aktif ve Prestijli Dış Siyaset.”
Uslu: Bildiri, ismi konulmamış ittifak protokolüdür
DW Türkçe’ye konuşan Siyasal İrtibat Uzmanı İbrahim Uslu ise muhalefete yönelik tenkitleri çok gerçekçi bulmuyor.
Açıklanan prensipler metninin aslında ismi konulmamış bir “İttifak protokolü” olduğunu ve bu nedenle değerli bulduğunu belirten Uslu, altılı masa kapsamında iktisat, seçim güvenliği ve öteki kimi alanlarda komiteler kurulduğunu hatırlatarak, bunların tahminen bu basamakta heyecan yaratmadığını, lakin yakında çalışma sonuçlarının açıklanacağını söylüyor.
Bu ortada dün gece yayımlanan ortak açıklama ile seçim güvenliği komitesinin çalışma sonuçlarını 6 Haziran’da, kurumsal ıslahatlar kurulunun ise 13 Haziran’da açıklaması karara bağlandı.
Uslu, ittifak şimdi tam kurulmadan somut sıkıntılara tahlil getirilmesini beklememek gerektiğini de söyleyerek, “Seçim beyannamesinde görebileceğimiz şeyi toplantı sonundaki basın bülteninde arıyoruz ve bulamayınca da hayal kırıklığı yaşıyoruz. Halbuki mesela Cumhur İttifakı da seçim beyannamesi açıkladı mı? Somut tahliller seçim beyannamesinde olur” yorumu yapıyor.
Tüm ülkelerde iktisat programı dahil bütün vaatlerin seçim beyannamesinde açıklandığını belirten Uslu, “Ortada şimdi seçim yokken seçim beyannamesi görmek isteyenler var. Ben bunu biraz yadırgıyorum açıkçası. Bu yalnızca muhalefet için de değil, Cumhur İttifakı için de geçerli” diyor.
Yıldırım: Bir nevi seçim öncesi koalisyon metni
Siyaset bilimcilere nazaran altılı masanın dünkü toplantısının sonunda yayımlanan bildiri ile yeni kimi adımlar atılmış durumda fakat buna karşın halkta somut karşılığı olan hususlar üzerinde daha çok odaklanılmalı.
Bildiriyi DW’ye kıymetlendiren Siyaset Bilimci Deniz Yıldırım, muhalefetin parlamentoda anayasayı değiştirecek çoğunluğa ulaşma üzere bir amaç ile çıtayı birinci başta yükseğe koyduğunu söyleyerek kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Baştan çıtanın bu kadar yükseğe konulması yerine daha temel, halkın meselelerine dokunan bir siyasal içerikle kurulması gerektiğini uzun müddettir belirtmeye çalışıyorum. Yani anayasa tartışmasını değersiz bulduğum için değil ancak halkın gündemi ile anayasa gündemini buluşturacak bir politik lisan ve stratejinin muhalefet partilerince tutturulamadığını düşünüyorum.”
Yıldırım, son kamuoyu araştırmalarında ekonomik sıkıntıların nedeni olarak çok büyük oranda iktidarın göründüğünü fakat bu problemleri kimin çözeceğinde birebir oranda bir mutabakat bulunmadığına da işaret ederek şunları lisana getiriyor:
“Yani muhalefet ‘sorunlar iktidardan kaynaklanıyor’ diyenlerin oranında bir oranla ‘muhalefet bu ekonomik meseleleri çözer’ dedirtemiyor. Bu da bize iktidarın yaptıklarının karşısında sıkıntıları çözecek bir muhalefet manzarasının hala oluşmadığını gösteriyor.”
Yıldırım, bununla birlikte partilerin imza attığı bildiriyi kendi içinde yeni bir evre olarak gördüğünü söz ederek, “Bildiri ile birlikte yalnızca anayasa değişikliği değil ayrıyeten çabucak hemen her alana dair bir cins hükümet programı üzere temel minimum uzlaşısı ortaya çıkmış” diyor. Yıldırım ayrıyeten, bildiriyi bir nevi “seçim öncesi koalisyon metni” üzere gördüğünü de kelamlarına ekliyor.
“Seçim iktisadı riski hala masada”
Bu ortada muhalefetin hazırlıklarını hızlandırması gerektiğini düşünenler de mevcut.
Siyaset Bilimci Onur Alp Yılmaz, altı partinin artık güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş sürecinin nasıl olacağına ait daha somut konuşması gerektiğini belirterek, ivedilikle yapılması gereken şeyin ise partilerin 100-200-300 günlük programlarının açıklanması olduğunu savunuyor.
Yılmaz, altılı masanın neden daha süratli olması gerektiğine ait görüşünü şöyle aktarıyor:
“Muhalefet iktidardan evvel toplumu ikna etmeyi başaramazsa seçim iktisadı vasıtasıyla beşerler tek bir başkanın varlığını, altılı ve minimum müştereklerde uzlaşamamış bir mutabakata tercih edebilir. Bu risk hala masada.”
Mesela iktisat ve işsizlik üzere acil tahlil bekleyen hususlarda tahliller sunulması gerektiğini kaydeden Yılmaz, AKP’nin yol açtığı derin yoksulluk ağından toplumu çıkartacak somut bir siyaset ortaya konulmasının beklendiğini vurguluyor.
“Güçlendirilmiş parlamenter sistem tartışmaları bir siyaset bilimci olarak bana bir şey söz eder. Lakin başka taraftan bu toplum bir siyaset bilimci değil” diyen Yılmaz, insanların ekonomik kriz içinde ve taneyle meyve zerzevat alırken sistem tartışmasının çok manalı olmadığını vurguluyor”.
Bu ortada altı muhalefet partisi, seçim sonuçları Yüksek Seçim Konseyi (YSK) tarafından ilan edilip katılaşana kadar ortak çalışmaya ve iş birliğine devam edeceklerini de bildirdi.